تعویض مفصل زانو و هر آنچه که باید بدانید

تعویض مفصل زانو یا آرتروپلاستی زانو، یک جراحی جهت جایگذاری مفصل زانو با استفاده از مفصل مصنوعی است. این جراحی ممکن است در مواردی که مفصل زانو به شدت آسیب دیده یا دردهای شدید و اختلال در حرکت و عملکرد زندگی روزمره ایجاد کند، مورد نیاز باشد. در ادامه این مقاله به بررسی چگونگی این فرایند خواهیم پرداخت.

بیشتر بخوانید: تعویض مفصل لگن

تعویض مفصل زانو چیست؟

جراحی تعویض مفصل زانو در اصطلاح پزشکی با نام جراحی آرتروپلاستی زانو شناخته می شود، عملی است که در طی آن جراح، مفصل آسیب دیده ی زانو را برداشته و آن را با یک مفصل جدید جایگزین می کند. از این عمل برای بهبود زانوهای آسیب دیده شده استفاده می‌شود.

به طور کلی در طی جراحی تعویض مفصل زانو، سطح مفصل زانو را با یک مفصل مصنوعی جایگزین کرده و این کار باعث می شود که مشکلات فرد برطرف شود و انجام فعالیت های حرکتی برای او آسان تر شود.

این جراحی صرفا برای برداشتن قسمت های آسیب دیده مفصل است. در جراحی آرتروپلاستی مفصل آسیب دیده طبیعی برداشته شده و پروتز یا مفصل مصنوعی را جایگزین می‌شود.

این جراحی یکی از موثر ترین و پرکاربردترین جراحی‌ها برای درمان مفصل‌های آسیب دیده است. انجام این جراحی، به برطرف کردن بیماری‌هایی مثل آرتروز زانو، کاهش درد و ناتوانی در انجام برخی فعالیت‌ها کمک می‌کند. یکی از دلایل اصلی برای انجام این جراحی، وجود درد و خشکی در مفصل زانو است. همچنین در برخی موارد نادر برای اصلاح فرم زانو، جراحی تعویض مفصل زانو انجام می‌شود.

بیشتر بخوانید: مراقبت های بعد از تعویض مفصل زانو

اهداف تعویض مفصل زانو

زمانی که مفصل زانو آسیب دیده باشد موجب بروز دردهای شدیدی شده و فعالیت‌های روزمره فرد را تحت تاثیر قرار می‌دهد. فرد را حتی برای انجام فعالیت‌های روزانه مانند بالا رفتن از پله، راه رفتن و … محدود می‌کند. همچنین ممکن است فرد برای نشستن و خوابیدن هم دچار مشکل شود.

برای برطرف شدن این مشک،  فرد باید به پزشک متخصص مراجعه کند که در ابتدا دارو و همچنین تغییر فعالیت‌های روزمره به بیمار تجویز می‌شود. اگر تمامی این کارها انجام شد ولی بیمار بهبود پیدا نکرد جراحی تعویض مفصل انجام می‌شود که پس از انجام عمل مشکل برطرف می‌شود.

هدف اصلی از جراحی تعویض مفصل زانو از بین بردن دردی که بر اثر از ساییدگی، آرتروز، روماتیسم یا تخریب سطح مفصلی ایجاد شده است.

بیشتر بخوانید: درد بعد از تعویض مفصل زانو

کاربرد مفصل تعویض زانو

همان طور که گفته شد، این جراحی اغلب در زمانی که افراد دچار آسیب‌های شدید مفصل زانو شده باشند و یا در صورت وجود برخی بیماری‌ها نظیر آرتریت انجام می‌شود.کاربرد های دیگر جراحی تعویض مفصل زانو یا آرتروپلاستی عبارتند از:

• آرتروز یا استئوآریت
• نکروز
• روماتیسم مفصلی
• انواع انحراف زانو
• آرتروز زانو پس از تروما
• روماتوئید
• وارد آمدن ضربه و آسیب شدید به مفصل زانو
• عفونت مفصلی
• تجربه کردن درد‌های شدید هنگام انجام برخی فعالیت‌ها
• عدم بهبودی با روش‌های درمانی دیگر

کاندیدای مناسب تعویض مفصل زانو

به طور کلی این جراحی برای درمان تمامی بیماری‌های مفصلی است و برای همه افراد مناسب نیست.

جراحی تعویض مفصل زانو برای کسانی مناسب است که در مفصل زانوی خود دچار تخریب شدید شده‌اند و همواره دردهای شدیدی ناشی از این تخریب متحمل می‌شوند.

برای انجام این جراحی، فرد اگر دارای بیماری‌های گفته شده باشد و یا دچار دردهای شدید در مفصل زانوی خود باشد، باید به یک متخصص ارتوپد و یا بهترین جراح زانو مراجعه کند و پس از معاینه و تشخیص توسط پزشک متخصص جراحی انجام شود.

افرادی که دارای اضافه وزن، بیماری‌های قلبی و عفونت‌های شدید در زانوی خود هستند به هیچ وجه نباید انجام داده شود. زیرا که ممکن است مشکلات بسیاری برای بیمار در طی جراحی به وجود بیاید و او را در معرض خطر قرار دهد.

به دلیل اینکه بیماری‌های زانو ممکن است مشکلات حرکتی و درد‌های شدید را برای فرد ایجاد کنند، جراحی تعویض مفصل زانو باید انجام گیرد. انجام این جراحی توسط یک متخصص ارتوپد ماهر و با تجربه می‌تواند برای افزایش کیفیت فعالیت‌های حرکتی در این افراد بسیار موثر باشد. همچنین این بیماری اگر در مراحل اولیه ی آن تشخیص داده شود، ممکن است به جراحی نیاز نباشد و بتوان از پیشرفت این بیماری جلوگیری کرد.

آمادگی برای تعویض مفصل زانو

هر جراحی فرایند آماده سازی مختص به خود را دارد که در ادامه به چگونگی آمادگی برای جراحی تعویض مفصل زانو می پردازیم: 

قبل از اینکه شما این جراحی را انجام دهید پزشک روش کار را کاملا برای شما شرح می دهد تا با نحوه جراحی آشنا شوید.

• قبل از جراحی می بایست فرم رضایت نامه را برای عمل امضا کنید.
• پزشک معالج قبل از جراحی معاینه کامل بدنی انجام می‌دهد و در صورتی فرد در سلامتی کامل بود آزمایش خون و یا آزمایش‌های تشخیصی دیگر به بیمار تجویز می‌شود.
• اگر که به داروهای بیهوشی حساسیت دارید در این صورت به پزشک خود اطلاع دهید.
• داروهایی را که مصرف می‌کنید اعم از مکمل‌های گیاهی را به پزشک اطلاع دهید.
• اگر از داروهایی چون آسپرین یا داروهایی که روی لخته شدن خون تاثیر می‌گذارند استفاده می‌کنید باید به
• پزشک خود اطلاع دهید، زیرا باید پیش از جراحی مصرف آن متوقف شود.
• در صورت باردار بودن و یا مشکوک بودن به این موضوع حتما پزشک خود در جریان قرار دهید.
• هشت ساعت قبل از عمل چیزی نخورید.
• شاید پزشک برای شما داروی آرامبخش تجویز کند تا به آرامش شما کمک کند.

فرایند تعویض مفصل زانو

انجام جراحی تعویض مفصل زانو با بیهوشی عمومی انجام می‌شود همچنین فرایند و مراحل خاص خود را دارد که در ادامه به این روند اشاره خواهیم کرد:

آماده‌سازی: جراحی در مرحله اول این جراحی بخشی از مفصل زانو و غضروف که دچار آسیب‌دیدگی شده است را حذف می‌کند.

جایگذاری مفصل مصنوعی: در مرحله دوم جراح متخصص پروتز مصنوعی که معمولاً از فلزها و پلی‌اتیلن ساخته شده است را در محل مورد نظر قرار می‌دهد.

کاهش تماس استخوان‌ها: برخی از بخش‌های زانو با ایمپلنت مصنوعی جایگزین می‌شوند تا تماس میان استخوان‌ها کاهش پیدا کند.

پایان جراحی: بخیه زدن بافت‌ها، قرار دادن آتل‌های حمایتی و انجام پانسمان زخم از مراحل پایانی جراحی تعویض مفصل زانو است.

بازیابی و فیزیوتراپی: پس از جراحی تعویض مفصل زانو بیمار به فیزیوتراپیست ارجاع می‌شود تا بهبودی سریع‌تر و بهتری را تجربه کند.

قبل از تصمیم به جراحی، مهم است که با پزشک خود مشورت کرده و گزینه‌های درمانی را به‌طور جدی ارزیابی کنید.

انواع جراحی تعویض مفصل زانو

جراحی تعویض مفصل زانو به دو صورت انجام می‌شود که در ادامه هر کدام از روش های جراحی را به اختصار توضیح خواهیم داد:

تعویض مفصل کامل زانو

آناتومی زانو از دو قسمت تشکیل شده است،اگر نیاز باشد که مفصل زانو به صورت کامل تعویض شود، پزشک متخصص باید هر دو قسمت زانو را تعویض کند. این جراحی حدودا 1 تا 3 ساعت طول می‌کشد.

تعویض مفصل نیمه زانو

این روش به نسبت روش قبلی راحت تر است، چرا که بخشی از مفصل زانو تعویض می‌شود و پروتز در جای آن قرار می‌گیرد. در جراحی تعویض مفصل نیمه زانو زمان جراحی کمتر و همچنین برش‌های روی پوست نیز کمتر است تمامی این موارد باعث می‌شود که دوره نقاهت بیمار کوتاه تر باشد.

سوالات متداول

نتبجه گیری

در صورتی که روش‌های درمانی غیر تهاجمی مشکلات زانو را درمان نکند و درد و محدودیت های حرکتی بهبود نیابد، پزشک به شما پیشنهاد جراحی تعویض مفصل زانو را می‌دهد. به یاد داشته باشید پروتز زانو را خودتان باید خریداری کنید همچنین از آنجایی که زانو عضوی مهم و پیچیده است باید در انتخاب بهترین جراح زانو دقت کامل را داشته باشید.