امروزه با پیشرفت علم پزشکی برای اغلب بیماری ها درمان های گوناگونی وجود دارد. جراحی تعویض مفصل زانو نیز یکی از جراحی های موثر برای افرادی است که در مفصل زانوی خود دچار آسیب شدید شده اند. انجام این عمل جراحی، می تواند به میزان بسیار زیادی کیفیت زندگی فرد را بهبود دهد.
یکی از سوالاتی که ممکن است برای افراد به وجود بیاید این است که این جراحی برای چه کسانی انجام می شود؟ ما در این مقاله قصد داریم در خصوص جراحی تعویض مفصل زانو با شما عزیزان صحبت کنیم.
جراحی تعویض مفصل زانو چیست؟
جراحی تعویض مفصل زانو در اصطلاح پزشکی با نام جراحی آرتروپلاستی زانو Knee arthroplasty نیز شناخته می شود، عملی است که در طی آن جراح، مفصل آسیب دیده ی زانو را برداشته و آن را با یک مفصل جدید جایگزین می نماید. از این عمل برای بهبود زانوهای آسیب دیده شده استفاده می شود.
به طور کلی در طی جراحی تعویض مفصل زانو، سطح مفصل زانو را با یک مفصل مصنوعی جایگزین کرده و این کار باعث می شود که مشکلات فرد برطرف شود و انجام فعالیت های حرکتی برای او آسان تر شود.
اگر بخواهیم دقیق تر بگوییم، این جراحی صرفا برای برداشتن قسمت های آسیب دیده مفصل است. در جراحی آرتروپلاستی مفصل آسیب دیده طبیعی برداشته شده و پروتز یا مفصل مصنوعی را جایگزین آن می کنند.
می توان گفت که این جراحی یکی از موثر ترین و پر کاربرد ترین جراحی ها برای درمان مفصل های آسیب دیده است. انجام این جراحی، به برطرف کردن بیماری هایی مثل آرتروز زانو، کاهش درد و ناتوانی در انجام برخی فعالیت ها می باشد. یکی از دلایل اصلی برای انجام این جراحی، وجود درد و خشکی در مفصل زانو است. هم چنین در برخی موارد نادر برای اصلاح فرم زانو، جراحی تعویض مفصل زانو یا آرتروپلاستی انجام می شود.
هدف از جراحی تعویض مفصل زانو
زمانی که مفصل زانو آسیب دیده باشد دردهای شدیدی نیز ایجاد خواهد شد، که فرد را حتی از انجام فعالیت های روزانه خود اعم از بالا رفتن از پله، راه رفتن و … سلب می کند. همچنین ممکن است فرد برای نشتن و خوابیدن هم دچار مشکل شود.
برای برطرف شدن این مشکل می بایست فرد به پزشک متخصص مراجعه کند که در ابتدا دارو و همچنین تغییر فعالیت های روزمره به بیمار تجویز می شود. اگر تمامی این کارها انجام شد ولی بیمار بهبود پیدا نکرد جراحی تعویض مفصل انجام می شود که با جراحی مشکل برطرف می شود.
هدف اصلی از جراحی تعویض مفصل زانو از بین بردن درد می باشد که ناشی از ساییدگی، آرتروز، روماتیسم یا تخریب سطح مفصلی می باشد.
جراحی مفصل تعویض زانو در چه مواردی انجام می شود؟
همان طور که گفته شد، این جراحی اغلب در زمانی که افراد دچار آسیب های شدید مفصل زانو شده باشند و یا در صورت وجود برخی بیماری ها نظیر آرتریت انجام می شود. برخی موارد دیگر جراحی تعویض مفصل زانو یا آرتروپلاستی عبارتند از:
- آتروز یا استئوآریت
- نکروز
- روماتیسم مفصلی
- انواع انحراف زانو
- آرتروز زانو پس از تروما
- روماتوئید
- وارد آمدن ضربه و آسیب شدید به مفصل زانو
- عفونت مفصلی
- تجربه کردن درد های شدید هنگام انجام برخی فعالیت ها
- عدم بهبودی با روش های درمانی دیگر
جراحی تعویض مفصل زانو در چه افرادی انجام می شود؟
به طور کلی این جراحی برای درمان تمامی بیماری های مفصلی می باشد و برای همه افراد مناسب نیست.
در اغلب موارد، این جراحی برای کسانی مناسب است که در مفصل زانوی خود دچار تخریب شدید شده اند و همواره دردهای شدیدی ناشی از این تخریب متحمل می شوند.
برای انجام این جراحی، فرد اگر دارای بیماری های گفته شده باشد و یا دچار درد های شدید در مفصل زانوی خود باشد، می بایست به یک متخصص ارتوپد و یا بهترین جراح زانو مراجعه کند و پس از معاینه و تشخیص توسط پزشک متخصص جراحی انجام شود.
لازم است بدانید که این جراحی در افرادی که دارای اضافه وزن، بیماری های قلبی و عفونت های شدید در زانوی خود هستند به هیچ وجه نباید انجام داده شود. زیرا که ممکن است مشکلات بسیاری برای بیمار در طی جراحی به وجود بیاید و او را در معرض خطر قرار دهد.
به دلیل اینکه بیماری های زانو ممکن است مشکلات حرکتی و درد های شدید را برای فرد ایجاد کنند، جراحی تعویض مفصل زانو باید انجام گیرد. انجام این جراحی توسط یک متخصص ارتوپد ماهر و با تجربه می تواند برای افزایش کیفیت فعالیت های حرکتی در این افراد بسیار موثر باشد. همچنین لازم به ذکر است که این بیماری اگر در مراحل اولیه ی آن تشخیص داده شود، ممکن است به جراحی نیاز نباشد و بتوان از پیشرفت این بیماری جلوگیری کرد.
سن مناسب برای جراحی تعویض مفصل زانو
این جراحی بهتر است قبل از 60 سالگی انجام داده نشود، چرا که مفاصل مصنوعی از طول عمر 20 تا 25 سال برخوردار هستند، مگر اینکه انتخاب دیگری برای بیمار وجود نداشته باشد، یعنی در زمان معاینه بیمار، سائیدگی در مفصل زانو مشاهده شود یا از درد زیاد رنج ببرد اگر چنین مواردی دیده شد در این صورت پزشک معالج اقدام به تعویض مفصل زانو می کند.
1. اگر هنگام فعالیت و یا حتی نشستن و بلند شدن عاجز باشد
2. اگر هنگام استرحات و خواب زانو درد داشته باشد
3. در صورتی که التهاب و ورم با دارو هم بهبود نیابد
4. در حالی که فرم زانو تغییر شکل داده باشد
مزایای جراحی تعویض مفصل زانو
این جراحی مزایای بسیاری دارد که انجام آن می تواند تاثیر مهمی بر کیفیت زندگی و انجام فعالیت های فرد بگذارد. مزایای جراحی تعویض مفصل زانو شامل موارد زیر است:
- رفع درد زانو
انجام جراحی تعویض مفصل زانو می تواند باعث تسکین و رفع دردهای غیر قابل تحمل برای فرد شود. بروز این درد ها می تواند علاوه بر ایجاد ناراحتی برای شخص، فعالیت های فرد را نیز مختل کند.
- برطرف کردن بیماری
جراحی تعویض مفصل زانو، برای درمان برخی بیماری ها نظیر آرتروز که باعث تخریب مفصل زانو می شود نیز بسیار کمک کننده است.
- بهبود عملکرد مفصل
بعد از جراحی تعویض مفصل زانو به خوبی می توان بهبود عملکرد مفصل های زانو را مشاهده کرد. در بسیاری از موارد، اگر این جراحی توسط جراح با تجربه و ماهری انجام شود، نتیجه ی مثبت این عمل بلافاصله بعد از جراحی قابل مشاهده است.
- انجام برخی فعالیت ها
قبل از جراحی، افراد اغلب در انجام برخی فعالیت ها دچار مشکل هستند. اما پس از جراحی تعویض مفصل زانو به خوبی می توانند این فعالیت ها را از سر بگیرند.
- بیهوشی موضعی
در طی جراحی تعویض مفصل زانو، بیهوشی به صورت موضعی انجام می شود فرد به طور کامل بیهوش نمی شود و این یکی از مزایای جراحی تعویض مفصل زانو است.
- کاهش و برطرف نموندن صدای مفصل
اغلب کسانی که برای انجام جراحی تعویض مفصل زانو داوطلب می شوند، از صدای استخوان های زانوی خود بسیار شکایت دارند.
یکی از مزایای جراحی تعویض مفصل زانو این است که پس از جراحی صدای استخوان بسیار کاهش پیدا می کند و اغلب به دلیل این که مفصل زانو با مفصل مصنوعی جایگزین می شود صدای مفصل ها از بین می رود.
- مدت زمان کم بستری
یکی دیگر از مزایای این جراحی، مدت زمان کم بستری فرد در بیمارستان است.
- کاهش خطر خونریزی
پس از جراحی تعویض مفصل زانو، کاهش خونریزی را مشاهده می کنیم و این جراحی با کم ترین خونریزی همراه است.
- کاهش احتمال بروز عفونت
پس از جراحی تعویض مفصل زانو، ابتلا به عفونت پس از جراحی بسیار کم است.
ویدئو تعویض مفصل زانو توسط دکتر مهدی مقتدائی
انواع جراحی تعویض مفصل زانو
جراحی تعویض مفصل زانو به دو صورت انجام می شود که در ادامه بهر صورت خلاصه به توضیح آنها می پردازیم
تعویض مفصل کامل زانو
آناتومی زانو از دو قسمت تشکیل شده است،اگر نیاز باشد که مفصل زانو به صورت کامل تعویض شود، پزشک متخصص می بایست هر دو قسمت زانو را تعویض کند. باید به این نکته اشاره کنیم که این جراحی حدودا 1 تا 3 ساعت طول می کشد.
انواع مختلف ایمپلت در جراحی تعویض مفصل کامل زانو:
برای جراحی از انواع مختلف پروتزهای زانو استفاده می کنند که انتخاب نوع پروتز بسته به تشخیص پزشک می باشد. جنس پروتزها در این جراحی می تواند کبالت، تیتانیوم و پلی استر باشد که تشکیل شده از سه قسمت می باشد.
- فمورال: بخشی از مفصل زانو می باشد که به استخوان ران پا متصل است.
- تیبیال: همانند قبلی بخشی از مفصل زانو است که به ساق پا متصل می باشد.
- پلی اتیلن: یا پلاستیک فشرده که بین دو قطعه فمورال و تیبیال قرار می گیرد.
روند انجام این جراحی به این شکل است که ابتدا بیمار باید تحت بیهوشی عمومی و موضعی قرار بگیرد که انتخاب نوع بیهوشی طبق نظر پزشک می باشد. برای جراحی می بایست پزشک شکافی را برروی جلوی مفصل زانو ایجاد کند، بافت های زیر پوستی کشک را کنار می زند تا کاملا سطح پایینی استخوان ران و همچنین سطح بالایی استخوان تیبیا یا درشت نی را مشاهده کند و بتواند با استفاده از یک اره برقی مخصوص برروی آن ها برش ایجاد کند، زمانی که پزشک برش را ایجاد کرد غضروف مفصلی، استخوان های آسیب دیده و کمی از استخوان برداشته می شود و آماده وصل کردن ایمپلنت می باشد که قسمت هایی از آن فلز و قسمتی دیگر هم پلاستیک مقاوم می باشد.
اتصال اجزای پروتز به استخوان ها با استفاده از ماده خاصی که سیمان استخوانی نام دارد انجام می شود. زمانی که پروتز در جای خود ثابت شد و همچنین عضلات و رباط ها به درستی کار کنند پزشک برش ایجاد شده را بخیه می زند، بعد از جراحی می بایست بیمار 1 تا 2 ساعت تحت نظر در اتاق ریکاوری قرار بگیرد و بعد به بخش عمومی می تواند منتقل شود.
تعویض مفصل نیمه زانو
این روش به نسبت روش قبلی راحت تر است، چرا که بخشی از مفصل زانو تعویض می شود و پروتز در جای آن قرار می گیرد. در جراحی تعویض مفصل نیمه زانو زمان جراحی کمتر و همچنین برش های روی پوست نیز کمتر است تمامی این موارد باعث می شود که دوره نقاهت بیمار کوتاه تر باشد.
این جراحی به این شکل است که جلوی زانو برشی ایجاد می شود و بعد پزشک سه بخش از زانو را مورد بررسی قرار می دهد تا آن بخشی که نیاز به جراحی دارد و همچنین بخش های سالم مشخص شوند.
اگر در زمان جراحی پزشک تشخیص دهد که برای بیمار جراحی جزئی مناسب نیست در این صورت احتمالا جراحی کامل مفصل زانو انجام داده می شود.
بعد از جراحی نیز بیمار به اتاق ریکاوری منتقل می شود.
باید به این نکته مهم اشاره کنیم که این جراحی برای تمام عمر نمی باشد و می تواند برای مدت 15 تا 20 سال حتی بیشتر در بیمار دوام داشته باشد. همچنین سن می تواند یکی از فاکتورهای اصلی برای این جراحی باشد چرا که ممکن است با توجه گذشت چند سال عمل تعویض مفصل زانو مجدد انجام شود.
قبل از جراحی تعویض مفصل زانو
مهم ترین نکات برای آمادگی قبل از جراحی تعویض مفصل زانو:
- قبل از اینکه شما این جراحی را انجام دهید پزشک روش کار را کاملا برای شما شرح می دهد تا با نحوه جراحی آشنا شوید.
- قبل از جراحی می بایست فرم رضایت نامه را برای عمل امضا کنید.
- پزشک معالج قبل از جراحی معاینه کامل بدنی انجام می دهد و در صورتی فرد در سلامتی کامل بود آزمایش خون و یا آزمایش های تشخیصی دیگر به بیمار تجویز می شود.
- اگر که به داروهای بیهوشی حساسیت دارید در این صورت به پزشک خود اطلاع دهید.
- داروهایی را که مصرف می کنید اعم از مکمل های گیاهی را به پزشک اطلاع دهید.
- اگر از داروهایی چون آسپرین یا داروهایی که روی لخته شدن خون تاثیر می گذارند استفاده می کنید حتما می بایست پزشک خود را مطلع کنید، چرا که ممکن است قبل از عمل قطع شوند.
- در صورت باردار بودن و یا مشکوک بودن به این موضوع حتما پزشک خود در جریان قرار دهید.
- هشت ساعت قبل از عمل چیزی نخورید.
- شاید پزشک برای شما داروی آرامبخش تجویز کند تا به آرامش شما کمک کند.
نقاهت بعد از جراحی تعویض مفصل زانو
مراقبت های بعد از جراحی تعویض مفصل زانو از اهمیت ویژه ای برخوردار است. بعد از اینکه تعویض مفصل زانو انجام دادید نیاز است تا به صورت کامل دوران نقاهت را بگذرانید تا بهترین نتجیه را از تعویض مفصل بگیرید.
برخی از مراقبت های ضروری در این دوران عبارتند از:
- در ابتدا نیاز است تا دو یا سه شب بعد از جراحی را در بیمارستان بمانید تا تحت نظر پزشک متخصص باشید
- بعد از گذراندن دوران بهبود در بیمارستان و باز گشت به خانه برای راه رفتن از عصا یا واکر کمک بگیرید.
- به یاد داشته باشید درد بعد از جراحی تعویض مفصل زانو طبیعی است
- به خاظر داشته باشید حداقل تا دوماه نباید پشت فرمان بنشینید
- بهتراست قبل از جراحی، در خانه محلی را برای استراحت انتخاب کنید و لوازم مورد نیاز خود را در آنجا قرار دهید
- بعد از جراحی، از فیزیوتراپی قافل نشوید، نیاز است تا حدود 3 ماه از فیزیوتراپی برای بهبود و کمک برای بازگشت به زندگی عادی استفاده کنید.
- به یاد داشته باشید که نباید فعالیت شدید داشته باشید
- بعد از جراحی، زانو خود را به هیچ وجه خم نکنید
قطعا مراقبت های بسیار بیشتری وجود دارد که پزشک متخصص ارتوپدی بعد از جراحی به شما توصیه می کند.
تعویض مفصل زانو چگونه انجام می شود؟
تعویض مفصل مراحلی دارد که به ترتیب آنهارا بررسی می کنیم:
- در اولین قدم پزشک، شکاف پوستی ایجاد می کند تا با کنار زدن بافت های زیر پوستی استخوان کشکک، استخوان ران و درشت نی را ببیند.
- سپس به وسیله اره های برقی مخصوص، برش هایی را در انتهای پایینی استخوان ایجاد می کند. در این مرحله غضروف مفصلی کاملا برداشته می شود.
- بعد از ان، جراح قطع فلزی را به وسیله سیمان اسخوانی به این ناحیه متصل می کند.
- همین مراحل برای بالای استخوان درشت نی نیز انجام می شود
- در نهایت، جراح قطعه ای پلاستیکی را بین این دو قطعه فلزی کارگذرای می کند.
مراحل تعویض مفصل زانو را ببینذد:
مرحله اول
مرحله دوم
مرحله سوم
مرحله چهارم
عوارض جراحی تعویض مفصل زانو چیست؟
به دلیل پیشرفت علم و تکنولوژی، خطرات و عوارض این جراحی کم می باشد، اما همانند سایر جراحی ها ممکن است عوارضی داشته باشد که عبارتند از:
- بروز عفونت
- امکان حمله قلبی
- بروز سکته
- آسیب عصبی
- ممکن است در شرایط خاصی لخته شدن خون در ورید ساق پا نیز وجود داشته باشد.
علائم عفونت بعد از جراحی
در صورتی که بعد از جراحی دچار عفونت شدید شده باشید علائمی از قبیل موارد زیر را ممکن است داشته باشید:
- تب بالا
- لرز
- زیاد شدن قرمزی، حساسیت، تورم در محل جراحی
- درد شدید در زانو
در صورت بروز عفونت نیاز است تا قطعات مصنوعی برداشته شود، سپس آنتی بیوتیک هایی برای از بین بردن باکتری ها استفاده شود و در نهایت پزشک متخصص جراحی دیگری را به منظور نصب زانو جدید انجام دهد.
کلام آخر
زانو یکی از مهم ترین ناحیه ها در بدن است. در صورتی که شدت آسیب به زانو بسیار زیاد باشد، احتمالا نیاز دارید تا مفصل زانوی خود را تعویض کنید.
از آنجایی که زانو عضوی مهم است و همچنین آناتومی زانو بسیار پیچیده است نیاز است تا برای جراحی تعویض مفصل به پزشک متخصص ارتوپدی و بهترین جراح زانو مراجعه کنید.
در صورتی که روش های درمانی غیر تهاجمی روی زانوی شما جوابگو نباشد و بهبود نیابد، پزشک به شما پیشنهاد جراحی تعویض مفصل زانو را می دهد. به یاد داشته باشید پروتز زانو را خودتان باید خریداری کنید، پس نیاز است تا دقت بسیار بالایی در انتخاب برند و جنس پروتز زانو داشته باشید.
0 دیدگاه